1
古籍研究 总第66卷
1.4.5.4 四、结语
四、结语

从越南十世纪独立至二十世纪中叶,儒家文化一直影响着越南封建朝代。每个朝代的影响或深或浅,越南人民一直视儒家思想为越南文化的一个重要组成部分。越南人在“自己的基地”上接受儒家思想,如爱仁义、重孝道、乐观知命、崇尚天然等。在此过程中,他们去粗取精,选择适合自己的思想,鄙弃不符合自我的观念。其中诗歌也不例外。儒家思想对诗歌的影响主要两个方面表现:第一是儒士渴望立功;第二是不得志者归隐避世。这两个方面都掺杂着儒佛道思想,而儒家思想影响最著,由此形成了越南诗歌的独特风格。

(作者单位:安徽大学文学院、越南顺化科学大学语文系)

古 籍 书 讯

《杜徵三友朋手札》(安徽古籍丛书第二十五辑)

[清]杜冠英辑,朱晓凯、翁飞整理,彭君华编辑。黄山书社2016年12月版。

全书辑存杜冠英与同僚、亲友及同乡等往来的信札、函电计一千多通,其中有杜致别人的信函底稿130通。杜冠英(1840—1890),字芝生,号徵三,清代池州府太平县人。中法镇海之战中,始终坚守前线。战后,主持完成了整个浙东海防体系的建设,因积劳成疾而卒于任。手札主要为杜氏从玉环厅同知调任宁波府试用同知及宁镇海防营务处,坐镇镇海筹办海防事务期间所保留的信函手迹。致函杜氏者几乎囊括了镇海一役中的所有重要人物,如刘秉璋、薛福成、欧阳利见、杨岐珍、宗源瀚、成邦幹、贝锦泉、钱玉兴、吴安康等。手札系第一次全面系统的整理。

【注释】

[1](越)陈重金:《越南通史》,北京:商务印书馆,1985年,第57页。

[2]在李朝和陈朝之前还有吴朝(939—965),丁朝(968—979),前黎朝(980—1009),李朝(1010—1225),陈朝(1225—1400)。这五个朝代和北属时间(公元1世纪—公元10世纪)这段时间纵然儒家思想已经慢慢转播和影响到越南,但是在越南人的佛教影响已经深远了。所以儒家思想影响越南不深。特别是前李和陈朝他们把佛教立为国教,等到后黎朝(1428—1789)儒家才有重要的地位。

[3](越)阳广晗,《越南文学史要》,学料中心出版,1968年。

[4]顺化阮朝(1802—1945)用来分别西山阮朝(1778—1802)。

[5]Làm nênđng anh hùngđâuđy t。阮公著的《男子志》。

[6]Thông minh nht nam t/Y u vi thiên hk/Trót sinh ra thìphi cóchi chi/Chng ltiêu lu'ng ba vn sáu/ksáchi con to/Ntang bng quy t trcho xong/ãxông pha bút trn,thìgng gi ki m cung/Cho rõmt tu mi nam t/Trong vtrđãđành phn s/Phi códanh màđi vi núi sông/i không,chng lvkhông? .[越]阳广晗:《越南诗文合选》,河内:教育出版社,1951年。

[7](越)东川选译:《汉越诗选》,西贡:草香出版社,1975年。

[8](越)东川选译:《汉越诗选》,西贡:草香出版社,1 9 7 5年。

[9]Tho'tùđt Lnh ba nǎm/Nu'c nhànghđn dòng dòng ltuôn/Cát vùi Tinh Vhnđo'n/quyên nhmáu tng co'n non Thc/Thân bng chi c láthu phong/Tm thân cung ki m theo dòng bèo trôi/Lòng son bt ttcu'i/êmđêm vng quc Nam ngu'u dõi nhìn.[越]东西语言文化中心,《潘佩珠全集》,顺化:顺化出版社,2001年。

[10]Tang bng hthnam nhi trái/Cái công danh làcái nnn/Nng nthay hai chquân thân/o vi t,vi thnđâu cónh.[越]阮公著的《男儿债》在阮样凤,《十九世纪越文演讲》,阮劝学校出版社,1953年。

[11]Sp hai ch“quân,thân”màgánh vác/Cótrung hi u nênđng trong trt/Không công danh thà nát vi ccây.阮公著的《做男儿的份事》。

[12]Quc vn nhu'c vi gia vnách/i nhân u'ng tác thnhân hô.[越]陈文耳:《阮劝汉字诗歌》,文艺出版社,2005年。

[13]Chcông danhđãtc vi non sông.[越]国学研究中心,《高伯适全集—第一集》,河内:文学出版社,2004年。

[14]Trǎm nǎm xãtc lòng nung nu/Mt tm côtrung khi p vía thù/Nhn nhđng liêu ai bi t chng/S vu'o'ng nhđu'c núi nàođâu? [越]《潘廷逢:本人和事业》,义安出版社,2007年。

[15]Chínhng toan snúi lp sông/Làm nênđng anh hùngđâuđy t。阮公著的《男子志》。

[16]O'n huvua ban hàng huân cu/Ngha tình dân m n bc danh thn/Non xanh cha mun an nhàn bu'c/Munđu'c trǎm nǎm góp chút phn.[越]陈伯志:《黎克瑾诗文》,海防出版社,2003年。

[17]Tinh thn báo quc dámđo'n sai/Ngán ni lòng riêng trái vii/.../Vinh nhc thân này chi xák/Lòng son gi t gic ch t không phai.[越]阮德云:《阮春温诗文》,河内:文学出版社,1977年。

[18]大学教人的道理,在于彰显人人本有,自身所具的光明德性(明明德),再推己及人,使人人都能去除污染而自新(亲民,新民也),而且精益求精,做到最完善的地步并且保持不变。

[19]“内圣外王”:指内具有圣人的才德,对外施行王道。

[20]Tui trvào tru'ng k đãlâu/n nay dài rm cmày râu/.../Cúc vàng vào mngđãchlâu! /Tđây mvn công danh mi/Bn chín nǎm riđãhi u sâu.《黎克瑾诗文》

[21]Vǎn chu'o'ng ttru'c cótin duyên/Mi cbàn gìchlquen/Khoa giáp non Tùng,tay ch/Thi thu'núi Lp,bn làtiên.《潘廷逢:本人和事业》

[22]Vǎn chu'o'ng chu'a thy mang thân lu/Cát bng cho ln tính thiêng.(越)陈文耳:《阮攸汉字诗歌》,文艺出版社,2007年。

[23]êm nay ngàn Hng bóng trǎng thanh/Nghìn dm Tràng An mt mnh tình/Ngc phác không gìn nguyên din mc/Thânđi khéo buc no công danh! 《阮攸汉字诗歌》

[24]Thiên phúngô,đa tái ngô/Thiênđa sinh ngônguyên hu.阮公著的《功名债》

[25]Vtrgiai ngôphn s/Chng công danh chiđng gia tun hoàn/Chítang bng hn vi giang san/u'ng trung,hi u,ch“quân thân”làgánh vác.阮公著的《桑蓬债》

[26]Trúc reo tru'c giótri khua sáo/Cúc tosau mu'a vàng rc hoa/Núi lành lnh hoáhn mng khách/m trong trong sut tm lòng ta.《汉越诗选》。

[27]《论语·述而》:“用之则行,舍之则藏。”意为被任用就出仕,不被任用就退隐。

[28]y thành xuân sc tin chinh an/Na câu tâm tình mun nói nhu'ng khókhǎn/Chu'a tin mình có th noi gu'o'ng TSn lo cho dân/Nhu'ng dám bt chu'c Phùng Hoan làmđiu ngha/Non sông có,mây quang sch/Trt vôtâm màvt tnhàn/Ln nàyđi hn strvvào tháng mai n/Thôi khi phi nâng chén ru'u hát khúc Du'o'ng quan.[越]郑怀德、吴仁静、黎光定,《嘉定三家》,怀英编译,同奈出版社,2006年。

[29]Bn bnh niên laiđc tta/Du du vôk ni thiên hà/Bt vi vt lutâm do thit/Khu'c bbi xâm mn dc hoa/Mc trin nht trùmu'u quc thiu/Do hoài tamđu vthânđa/An tri bt ngu'ng Ngu thánh/Tiu sát hànhân vlãng ca.[越]国学研究中心,《高伯适全集—第一集》,文学出版社,河内,2004年。

[30]Ttru'c ti nay trung hiu my ai giđu'c toàn vn c/Tri phong trn quayđu nghli nu'c mmđìa/Chu'a thđem mt cái cht báođn o'n vua/Ung phícông ba sinh ho thánh hin/Mu'i nǎm hn mo'cho'ino'i cung khuyt/Muôn hàng huyt ltrông theo mây trng lên tri/Ni khtâm mun nói nhu'ng vng bng tâm/êm qua du'iánhđèn tàn,mình li thu'o'ng mình.《潘廷逢:本人和事业》

[31]Ngu'i gii vǎn chu'o'ng không màng danh li làhim quíca thgian/Sinh sng vi núi sông,hn nhiên vui thú.[越]赵春采集,《膺苹菽野氏—本人和作品》,文学出版社,2008年

[32]Tm thân sáu thu'c tui ba mu'o'i/eođng thông minhđthii/Chngha vn không ghen vi mnh/t tri sao nghét lm ai? /Ddanh thu'kim li cùng qun/Ln la xuân thu tóc bc ri/Nhng u'c cu vào núin/àn thông nm lng ting lu'ng tri! [越]维飞,《阮攸的249首汉字诗》,文化民族出版社,2003年。